De donkere maanden…en Kerstmis
De periode tussen Samhain (31 oktober) en Yule (21-25 december) is eigenlijk mijn favoriete tijd van het jaar. De dagen worden korter, donkerder en kouder. Er zijn meer mistige dagen, en de ochtendnevel is vaak magisch. Ik ben een echt buitenmens en ik kan volop genieten van deze veranderingen in de natuur. Ieder seizoen heeft wel zijn eigen pareltjes. Het is vooral het magische wat mij aanspreekt in deze donkere tijd. Er is nu veel meer verschil tussen donker en licht. Alles is minder scherp, minder zichtbaar, minder tastbaar. Het nodigt je uit om heerlijk weg te dromen, buiten je kaders en grenzen te kijken, te onderzoeken, te voelen en te ervaren. Het liefst wandel ik in het donker door de stille straten en geniet ik van deze stilte, rust en de geborgenheid die het me geeft. Binnen in huis zorgt het donker voor knusheid en warmte: Allerlei kaarsjes aan, dekentje op de bank, het samenzijn: puzzelen, spelletjes doen, series op TV kijken. Heerlijk!
En nu Sinterklaas weer uit Nederland is vertrokken, is het tijd om ons voor te bereiden voor Kerstmis! Ik zag dat veel mensen de Kerstboom al in huis hebben gehaald. En de straten worden weer versierd met duizenden lichtjes.
Licht en donker horen bij elkaar. Het gaat om de balans, want alleen dan kan je ècht het licht ervaren.
De kerstboom
De Kerstboom kondigt Kermis aan: een heerlijke periode van samenzijn, gezelligheid en sfeer. Maar voor velen ook een periode van drukte, stress en verplichtingen. En dat in de tijd dat we ook nog rekening moeten houden met alle maatregelen die dan gelden.
Heb jij de Kerstboom al staan? ? In Nederland (en België) is het de traditie dat de Kerstboom na Sinterklaas wordt opgezet en aangekleed en dat hij tot Driekoningen (6 januari) blijft staan. Maar tegenwoordig halen veel mensen de boom al vlak na de jaarwisseling weg.
Dit weekend krijgt hij, bij ons, weer een mooi plekje in huis. Nou ja, Kerstboom….het is meer een Yule-boom. Er hangen namelijk geen kerstballen en/of slingers in onze kerstboom. We versieren hem ook niet volgens een bepaald thema of specifieke kleur. Nee onze boom is versierd met een wirwar van spulletjes, spulletjes die een bepaalde betekenis hebben, en straalt daarmee warmte, gezelligheid, speelsheid en knusheid uit. Ik moet trouwens niet liegen, er hangt wel één kerstbal in onze boom: een rode bal met Winnie the Pooh erop: 15 jaar geleden gekocht in Disneyland Parijs samen met onze piek van Tinkerbell.
De Kerstboom staat sinds de 16e eeuw symbool voor de geboorte van Jezus. Maar de oorspronkelijke “Kerstboom” bestaat al veel langer en hoort eigenlijk helemaal thuis niet in het Christendom. Het heeft ook lang geduurd voordat het Christendom de Kerstboom opnam in hun religie en er een eigen betekenis aan gaf. Van oorsprong stamt de Kerstboom uit de tijd van de Kelten en de Germanen. Deze leefden volgens de cyclus van de natuur en spraken van een levensboom: Een groenblijvende naaldboom die symbool stond voor vruchtbaarheid, vernieuwing en het leven. Voor de Kelten waren bomen heilig en werden ze om die reden versierd. Het was een manier om de geesten en goden gunstig te stellen. Ook werden er offers gebracht, wat lijkt op de cadeautjes die wij nu onder de boom leggen. In de nacht van Midwinter werden de bomen in brand gestoken, als eerbetoon en kracht voor de opkomende zon die de aarde weer zou verwarmen.
De Kerst/levensboom was dus bedoeld om de aankomende groene periode in te luiden. Wintergroene takken symboliseren de overleving van de natuur. Rode appels staan voor levenskracht en vruchtbaarheid, zilveren ballen staan symbool voor de maan en de gouden draden symboliseren het zonlicht.
Kerstmis
Met Kerstmis staan we stil bij de magie van het leven en de essentie van ons bestaan: de geboorte van het licht, de geboorte van Jezus, de geboorte van jou, van mij en van iedereen. Niet alles is vanzelfsprekend in het leven; ben eens bewust van wat je al hebt, welke mooie personen er zijn en waren in je leven, waar je nu bent en staat. Iedereen maakt wel iets mee in zijn leven en iedereen draagt wel iets met zich mee. Het gaat om de essentie van ons bestaan, de verbinding vanuit ons hart naar elkaar toe. We zijn allemaal een mens met gevoel en emoties, geen robot die aan en uit kan of een pop waarmee gespeeld kan worden.
Commercieel of traditioneel
Kerstmis is een feest van geschiedenis en tradities. Het wordt in veel landen gevierd en ieder doet dat op zijn eigen manier. Dat maakt Kerstmis ook zo speciaal. Sommige tradities zijn echter minder bekend dan anderen. Het maakt het christelijke feest tegenwoordig meer commercieel dan traditioneel. Terwijl het ontstaan, de achterliggende gedachte, de verhalen en legendes zo mooi en tevens belangrijk zijn om ook even bij stil te staan. In de Scandinavische landen viert men bijvoorbeeld ,vanuit zeer oude tradities, nog Sankta Lucia en Yule. Deze prachtige traditionele feesten werden al gevierd door onze voorouders en zijn gebaseerd op de cyclus van de natuur.
Sankta Lucia
Sankta Lucia is een traditioneel Scandinavisch familiefeest (13 december) wat voornamelijk in Zweden wordt gevierd. Het stamt uit de Middeleeuwen, heeft overeenkomsten met het Midwinterfeest en met dit feest start het begin van de Kerstperiode. Het wordt gevierd met sprookjesachtige optochten en kerkconcerten.
Lucia is een lichtheilige, die licht en hoop brengt in de donkerste tijd van het jaar. Het is de traditie dat vroeg in de morgen de jongste dochter in een lange witte jurk met een rode sjerp en een kaarsenkroon op, het gezin komt wekken en eten komt brengen. Terwijl wordt het Lucialied gezongen.
Ook wordt er in elk dorp jaarlijks een eigen Lucia gekozen. Alle meisjes kleden zich in lange witte jurken en houden een kaars vast. De gekozen Lucia krijgt een krans van kaarsen op haar hoofd en loopt voorop in een optocht van licht. Jongetjes verkleden zich als speculaasmannetjes, kabouters en sterrenjongens en delen saffraanbroodjes uit.
Gedurende het Luciafeest wordt er licht gebracht naar de donkere nacht. Met de intentie dat dit licht zich verspreid over de hele wereld.
Yule
Yule is het Keltische Midwinterjaarfeest en wordt gevierd op de kortste dag en de langste nacht van het jaar (21 december) en duurt tot 1 januari. Met Yule wordt de geboorte van het licht gevierd. In de nacht van Midwinter is vuur erg belangrijk, het symboliseert de terugkeer van het licht en gaf kracht aan de wedergeboorte van de zon. Licht brengt blijdschap en warmte èn het licht staat symbool voor het leven. Voor onze voorouders was de terugkeer van het licht heel erg belangrijk: meer licht betekent meer zon en warmte, hetgeen een nieuwe groeiperiode voor de gewassen betekende. Met Yule wint het licht het van het donker, de dagen worden weer langer tot aan de Lente-equinox wanneer dag en nacht weer in balans zijn.
Yule is dus van oorsprong oud Keltisch feest en werd al lang gevierd voordat het Christendom zijn intrede deed. Yule-tradities vindt je dan ook terug in Kerstmis: de “Kerstboom”, het versieren van huizen met hulst, laurier en dennentakken, het samen zijn met veel zang en lekker eten, de cadeautjes onder de boom en natuurlijk de vele kaarsjes die het licht symboliseren.