Ik dacht dat het altijd aan mij lag…

Aan mijn gevoeligheid, de persoon achter het masker zien, aanvoelen en daardoor afstand nemen. Dat gaf natuurlijk een tegenreactie bij deze personen, die vervolgens meer aan je trekken, “leuk” doen, alles uit de kast halen totdat ze merken dat ze niet de aandacht van je krijgen zoals ze het willen, dat ze geen macht over je hebben en je vervolgens buiten sluiten, een probleem van je maken. Herken je dit?

Egoïsme

Ik herken nu het patroon, een duidelijk patroon. Hoe zal ik beginnen…In mijn leven kwamen bepaalde macho-mannen op mijn pad. Dan bedoel ik niet de leuke macho-mannen, nee de zeer egoïstische macho-mannen. Mannen die zich beter voelen dan een ander, mannen die zich meer voelen dan wie dan ook, mannen die anderen willen kleineren, de mond willen snoeren, voor gek willen zetten, een probleem van je maken. Eerst dacht ik dat het aan mij lag: het kind-zijn, het vrouw-zijn. Daarna dacht ik dat het lag aan het feit dat ik zeer gevoelig was en dat ik mijn grenzen duidelijker mocht aangeven. Maar ook dat hielp niet.

Het begon allemaal op de middelbare school…

Ik had een “popiejopie” leraar. Een leraar die bij iedereen geliefd was, een leraar die werd geprezen, waar iedereen om heen hing. De leukste leraar van school. Alleen ik zag dat niet zo. Ik vond hem egoïstisch, niet eerlijk, alles draaide om hem, ik zag zijn masker en ik zag wat hij bij anderen deed. Hij verdraaide alles, legde de schuld bij anderen, zodat hij in het middelpunt van belangstelling stond. Hij had anderen nodig om leuk gevonden te worden. Lukte dat niet, dan werd je het pispaaltje van deze leraar. Je voelt het waarschijnlijk aankomen: hij kreeg niet de gewenste aandacht van mij, dus deed hij er alles om en gebruikte hij zijn macht als leraar om mij te kleineren. Hij kreeg maar geen vat op mij.  Hij kon mij niet pakken op de leerstof van de les, dus werd ik om vage redenen de klas uitgestuurd. Op een gegeven moment viel zijn gedrag tegen mij ook bij de anderen leerlingen op, vonden het raar, snapten het niet, maar konden er verder ook niks aan doen. Gelukkig was ik een goede leerling, kon ik de lessen makkelijk missen en had het voor mij geen verdere consequenties. Iets wat hij, de leraar, natuurlijk ook weer niet kon hebben.

Patroon

Later kwam ik weer zo’n leraar tegen. Maar nu niet in mijn schoolleven, maar in het schoolleven van een van mijn kinderen. Ik herkende meteen de werkwijze van deze leraar en de impact op mijn kind. Ik ben met deze leraar in gesprek gegaan, legde de focus op de situatie, dat het niet om hem of mij ging, maar om het kind. Wat het natuurlijk alleen maar erger maakte. Heel het verhaal draaide op een gegeven moment om hem. Ik verwachte al niet veel van dit gesprek. Het was voor mij meer een bevestiging van wat ik al dacht: een ego-macho-leraar die zijn macht als leraar gebruikte voor puur eigen belang. Een kopie van mijn vroegere leraar. Gelukkig herkende ik het patroon en maakte ik me niet zo druk. Ik diende een klacht in over de wijze en manier van communiceren. De school wist niet wat er gebeurde: een klacht tegen de leukste leraar van de school. Wist ik wel zeker ik een klacht tegen deze leraar wilde indienen?

Levens strategieën

Voor mij is iedereen gelijk, niemand is meer of minder dan een ander. Wederzijds begrip, respect, en reëel blijven. Iedereen heeft emoties, iedereen heeft zijn of haar eigen verhaal om rekening mee te houden. Als coach en therapeut weet ik hoe complex ons brein is en het leven kan zijn. Ik ben me bewust van verschillende levens strategieën en patronen, ook die van mezelf. Iedereen maakt fouten en we spiegelen en prikkelen vaak mensen onbewust. Maar iemand kleineren voor eigenbelang maakt mij kwaad, misbruik maken van een machtspositie maakt me misselijk. Achter ieder masker zit een verhaal en ik begrijp dat het niet fijn is als sommige mensen daar doorheen prikken. Het is alleen aan jou en mij om bij jezelf te blijven en je eigen grenzen aan te geven.

Zo zijn er meerdere ego-macho-mannen op mijn pad gekomen. Niet in mijn praktijk, in mijn vriendenkring en/of in mijn relaties. Nee, altijd vanuit een onverwachte hoek, op onbekend terrein. Ik zie ze, herken ze, en laat het zo.

Narcisme

Tot van de week, ik weer in zo’n situatie terecht kwam en het kwartje viel….ik heb te maken (gehad) met een narcist. Herinneringen van soort gelijke situaties kwamen meteen naar boven. Wat gaf me dat een rust, opluchting zelfs. Mensen met een narcistische persoonlijkheid willen graag het stralende middelpunt zijn. En een van de kenmerken is dat ze geen kritiek verdragen.

Hoe herken je een narcist?

• Narcisme is een extreme variant van ‘jezelf groot maken’.
• Narcisten zijn uit op hun eigen voordeel en denken ook recht te hebben op bepaalde privileges vanwege hun vermeende bijzondere kwaliteiten. Ondertussen laten ze anderen geloven in hun goede bedoelingen. Ze hebben een talent om overal een draai aan te geven waardoor de ánder onredelijk of dom lijkt. 
• Narcisten geven anderen de schuld en wijzen op hun gebreken terwijl ze zichzelf zien als een slachtoffer: het ligt altijd aan de ander, de narcist doet nóóit iets verkeerd. 
• Narcisten hebben behoefte aan aandacht, bewondering en erkenning; ze zijn vaak succesvol in hun werk door zelfvertrouwen, flair en sociale dominantie. Ze hebben minder behoefte aan sympathie, genegenheid of verbondenheid.
• Narcisten zetten anderen in voor hun eigen plannen zonder zich daarbij af te vragen wat de ander eigenlijk wil.
• Narcisten zijn overtuigd van hun eigen superioriteit. Ze hebben een groot gevoel van eigenwaarde en stralen vertrouwen uit.
• Narcisten zijn charismatisch bij de eerste kennismaking. Ze stralen zelfvertrouwen en bekwaamheid uit, zijn warm, charmant en geïnteresseerd (ten minste, dat denk je). Ze geven je het gevoel dat je speciaal bent, zijn geestig en hebben een vlotte babbel. Hoe charismatischer ze zijn, hoe langer het duurt ze te ontmaskeren.

Het is echter vaak de omgeving van de narcist, en niet de persoon zelf, die last heeft van het gedrag.

Herkenning geeft rust

Veel mensen die contact hebben met een narcist leggen het probleem bij zichzelf. Natuurlijk is het belangrijk je eigen grenzen en triggers hierin te herkennen. Maar het herkennen van een narcist geeft al rust, opluchting.

Ik dacht dat het altijd aan mij lag. Dat ik te gevoelig was voor dit soort mensen. Nu ik weet dat ik te maken had met een narcist, doorzie ik het spel, speel ik dit spel niet meer mee en weet ik dat ik hun hiermee waarschijnlijk prikkel. Ze doen het waarschijnlijk onbewust, staan er zelf niet bij stil. Ik blijf mijn grenzen bewaken en blijf mijn eigen pad volgen. Doe jij dat ook?